Üniversite
sınavına girecek öğrencilerin beslenmesine de çok dikkat etmesi gerekiyor. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi
Prof. Dr. Y. Birol Saygı,
üniversite
adaylarına “Beyniniz için doğru gıda çeşidini, doğru miktarlarda
tüketmek sınavdan bir gece önce başlamaz. Sınav gecesinden çok önce bir sınav
diyeti uyguluyor olmalısınız. Ne yazık ki, sizi aniden bir dehaya dönüştürecek sihirli
beyin yiyecekleri yoktur. Ufukta sınavlarınız varsa, önceki gece değil,
bugünden 'beyni çalıştıracak yeme planını' başlatın” tavsiyesinde bulunuyor.
Milyonlarca öğrencinin hayatının dönüm noktası
olan YKS’ye (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) haftalar kaldı. Adayların heyecanı
günden güne artıyor. Bugünlerde üniversite adaylarının hem ruh hem de beden
sağlığına daha da önem vermeleri gerekiyor. Peki, yediğiniz ve içtiklerinizin
sınav performansınızı etkileyebileceğini biliyor muydunuz? “Öğrenciler sınav
döneminde enerji düzeylerini nasıl yönetebilir, sınav gününde izlenecek en iyi
diyet hangisidir, yiyecek ve içecekler sınav sonuçlarını etkileyebilir mi?” Ebeveynler
ve öğrenciler bu önemli soruların cevaplarını arıyorlar.
“Enerji seviyenizi artırın”
Aslına bakılırsa,
beslenme düzeniniz ve şekliniz size sınav süresince ek bir avantaj sağlayabilir.
Beykoz Üniversitesi
Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Y. Birol Saygı,
sınav döneminde doğru enerji seviyelerine sahip olmanın öğrenciler için anahtar
faktör olduğunu söylüyor. Saygı, “Sınava hazırlık birçok öğrenci için stresli bir
dönemdir. Bu dönemde adaylar, aynen sporcular gibi yarışma öncesi
enerji seviyelerinin performans için mümkün olan en iyi durumda olmasına özen
göstermeliler. Sınav döneminde doğru enerji seviyelerine sahip olmak, öğrenciler
için anahtar faktördür. Net düşünmek, daha yaratıcı olmak ve harika kararlar
vermek istiyorsanız, enerji seviyelerinizin çok iyi durumda olmasına dikkat
edin” diyor.
Önce, düşünsel hazırlık!
Saygı’ya göre sınava hazırlık dönemi boyunca adaylar
enerji seviyesini artırmak için önce düşünsel bir hazırlık yapmalılar. “Sınav
dönemine fiziksel olarak hazırlanabilmek için birkaç hafta ve ay boyunca neler
olabileceğini düşünün. Zorluklara ve günlük işlere hazır olmanıza yardımcı
olacak bir zaman çizelgesi oluşturun” diyen Prof. Dr. Saygı, sözlerini şöyle
sürdürüyor: “Kendinizi, fiziksel ve zihinsel olarak amaca uygun olması gereken
bir sanatçı veya sporcu olarak düşünün. Enerji seviyelerinizi etkili bir
şekilde yönetebiliyorsanız, bu potansiyelinizi kullanmanıza yardımcı olacaktır.
Basit şeyler üzerinde odaklanın. Gerçekleştirmeniz için basit yeme, dinlenme ve
su içmenin yanı sıra çalışma süreniz boyunca düzenli molalar vermeye dikkat
edin.”
Beyni çalıştıracak yeme planı
Sınavlara
hazırlanırken yedikleriniz ve içtikleriniz çok önemli… Saygı, üniversite
adaylarına “Beynimiz için doğru gıda çeşidini, doğru
miktarda tüketmek sınavdan bir gece önce başlamaz. Sınav gecesinden çok önce
bir sınav diyeti uyguluyor olmalısınız. Ne yazık ki, sizi aniden bir dehaya
dönüştürecek sihirli beyin yiyecekleri yoktur. Ufukta sınavlarınız varsa,
önceki gece değil, bugünden 'beyni çalıştıracak yeme planını' başlatın” tavsiyesinde
bulunuyor. Sınavların, dayanıklılığın kritik olduğu zihinsel bir maraton
olduğunu vurgulayan Saygı, şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Doğru yiyecek ve
içeceklerin sisteminize enerji verebileceği, uyanıklığınızı artırabileceği ve
uzun sınav saatlerinde sizleri destekleyebileceği bir gerçektir. Yanlış diyet
seçenekleri, halsiz ve gergin hissetmenizi sağlayabilir. Yani sınava
hazırlanırken yediğimiz ve içtiklerimiz çok önemlidir. Bazı gıdalar uyanıklığı,
hafızayı, enerji seviyelerini ve genel refahı artırabilir; bazıları da tam
tersi etki gösterir.”
Beyninizi doğru besleyin
Üniversite sınavlarına
hazırlanan adayların, yoğun çalışma tempoları içinde öncelikle öğün
atlamamaları gerekiyor. Beynin verimli bir şekilde çalışabilmesi için
yiyeceklerden gelen enerjiye ihtiyacı olduğunu belirten Saygı, adaylara sınav
öncesi ve sınav gününde beslenme konusunda şu tavsiyelerde bulunuyor. “Gergin
olduğunuzda kahvaltıyı atlasanız veya gün içinde yemekten kaçınsanız bile, yine
de bir şeyler yemek için zaman ayırmalısınız. Sınavınızdan önce yoğun bir
şekilde çalışmak ve sınav gününde elinizden gelenin en iyisini yapmak için
fiziksel olarak çok yorgun olmak doğru değildir. Adaylar, beyni kuvvetlendirici
yiyecekler yemeli. Bu, daha fazla zihinsel uyanıklığa yol açabilen protein
açısından zengin gıdaları içerir. Sınav gününde sağlıklı yiyecek seçenekleri
arasında yumurta, yoğurt ve peynir ile fındık sayılabilir. İyi kahvaltı
kombinasyonları, az yağlı süt, yumurta ve reçel, yulaf ezmesi veya tam tahıllı
ekmek ile hazırlanmış bir tost olabilir. Beyin gıdaları olarak kabul edilen
diğer diyet seçenekleri balık, ceviz, yaban mersini, muz, ayçiçeği çekirdeği,
keten tohumu, kuru meyvelerden üzüm, kayısı, incir ve eriktir. Magnezyum, bakır
ve demir bakımından zengin atıştırmalıklar, sağlıklı bir sinir sisteminin
korunmasına yardımcı olur ve daha az yorgun hissetmenizi sağlar. Fındık
bunların harika bir kaynağıdır. Çinko ve Omega 3 aynı zamanda kabuklu
yemişlerde bulunan önemli besin maddeleridir. Omega 3, beyin sağlığını
iyileştirmek için harika bir besindir ve sadece fındıkta değil, aynı zamanda
avokado ve yağlı balıklarda bulunur. Çoğu meyve daha hızlı düşünmenize ve daha
kolay hatırlamanıza yardımcı olabilecek mükemmel beyin yakıtıdır. Özellikle
kavun, portakal, çilek, yaban mersini ve muz, sebzelerden ise maydanoz, havuç,
biber, lahana, ıspanak, brokoli ve kuşkonmaz iyi seçimlerdir. Bu sebzeler K
vitaminince zengin olup uyanıklık ve hafıza açıklığı için B6 ve B12
vitaminlerini içerirler.”
10 maddede sınav günü doğru beslenme ipuçları…
Beykoz
Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Y.
Birol Saygı, üniversite sınavına girecek adaylara, sınava hazırlık sürecinde ve
sınav günü doğru beslenmeleri için şu tavsiyelerde bulunuyor:
1-) Beyni kuvvetlendirici yiyecekler yiyin: Bu,
daha fazla zihinsel uyanıklığa yol açabilen protein açısından zengin gıdaları
içerir. Sınav gününde sağlıklı yiyecek seçenekleri arasında yumurta, yoğurt ve
peynir ile fındık sayılabilir. İyi kahvaltı kombinasyonları; az yağlı süt, yumurta ve reçel, yulaf ezmesi
veya tam tahıllı ekmek ile hazırlanmış bir tost olabilir.
2-) Hafif yemekler tüketin: Mutlu ve
huzurlu olmak için yeterince ama sakın aşırı yemeyin. Sınavdan önce ağır bir
kahvaltı ya da öğle yemeği yerseniz kendinizi uykulu ve ağır hissedersiniz. Tavuk
veya balık içeren salata gibi hafif bir öğle yemeği denenmeli.
3-) Beyninizi bloke etmeyin: Sınav gününde,
sindirmek için zaman ve enerji gerektiren kurabiye, kekler gibi beyaz undan
yapılmış gıdalardan uzak durulmalı. Ayrıca çikolata, tatlılar ve şekerlemeler
gibi rafine şeker bakımından yüksek gıdalardan kaçınılmalı. Çalışırken
genellikle şekerli yiyecekleri atıştırma cazibesi vardır. Bu gıdalar geçici
olarak hızlı bir enerji akışına yol açmakta, bu da hızla kan şekeri seviyelerini
düşürerek yorgunluğa neden olmaktadır. Size uyku getirebilecek esansiyel bir
amino asit olan L-triptofan içeren örneğin hindi etinden kaçınılmalı. Ayrıca
protein-nişasta gibi gıda kombinasyonlarından da kaçınmak gerekir. Bu besin
elementlerinin birlikte sindirilmeleri metabolizmada daha fazla zaman
gerektirir. Tek başına yenildiğinde, karbonhidratlar sizi uyararak daha rahat
hissetmenizi sağlar. Bu nedenle karbonhidratlar, sınavdan önceki gün için iyi
bir seçenektir ancak sınav gününde değil. Ayrıca, büyük miktarlarda yenen
pirinç veya patates gibi karbonhidratlar ağır ve uykulu hissetmenizi
sağlayabilir.
4-) Bol su için: Ders çalışırken ve sınav
süresi boyunca su içmek esastır. Sadece vücutta yüzde 1-2 su kaybının,
konsantrasyon kaybı, huysuzluk ve baş ağrısı gibi performans düşürücü etkileri
olabilir. Su alımınızı, beslenmenizi ve dinlenmenizi yönetebiliyorsanız, bu
stres seviyenizi azaltmaya yardımcı olacaktır. Sınavdan önce ve sınav sırasında
yeterince su içtiğinizden emin olun. Vücudun su kaybı, konsantrasyonunuzu
kaybetmenize ve enerjinizi tüketmenize neden olabilir. Su içmek için susayana
kadar beklemeyin. Susuz olana kadar beklerseniz zaten vücudunuz susuz kalmış demektir.
5-) Gazlı içeceklerden kaçının: Beyninizi
kapatıcı içeceklerden kaçının. Bunların başında da gazlı içecekler geliyor. Uyanık
kalmak için öğrenciler genellikle kafeine başvururlar. Sinirinizi uyardığı için
kafeinden kaçının. Bununla birlikte, düzenli olarak kahve içmeye alışkınsanız,
küçük bir fincan içebilirsiniz. Kahvenizle birlikte sağlıklı bir şeyler yemeye
çalışın. Kahveyi aniden ve tamamen keserseniz, kafeinsizlik baş ağrısına neden
olabilir. Bununla birlikte, kafeinin sadece kısa süreli destek sağlar ve
genellikle uzun vadede migren ve yorgunluk gibi yan etkileri vardır. Yeşil çay,
antioksidanlar sağlamanın yanı sıra konsantrasyonunuzu arttırdığı için yüksek
kafein seçeneklerine iyi bir alternatiftir.
6-) Yeni takviyelere mesafeli durun: Arkadaşlarınız
veya aileniz tarafından şiddetle tavsiye edilseler bile, sınavdan hemen önce
yeni yiyecek, içecek veya gıda takviyelerini denemeyin. Nihayetinde vücudunuzun
bunlara nasıl tepki verdiğini bilemezsiniz. Sınav gününde bir sürpriz yapmalarını
istemiyorsanız, vücudunuzun alışkın olduğu yiyecek ve içeceklerle devam edin.
7-) Multivitaminleri almayı düşünün: Çoğu
öğrenci sınava hazırlık süresince dengeli beslenmiyor. Pizza, abur cubur, enerji
içecekleri, çay ve kahve ile hayatta kalındığında, vücut gerekli vitamin ve
mineralleri alamaz. Düzenli besleniyorsanız gıda takviyeleri kullanmanıza gerek
yok ama beslenmiyorsanız gıda takviyesi alabilirsiniz. Özellikle; B vitaminleri
beyin fonksiyonlarını güçlendirir. Demir, kalsiyum ve çinko ise vücudunuzun
stresle başa çıkma yeteneğini artırabilir.
8-) Akıllıca atıştırın: Bazı ülkelerde,
uzun bir sınavın ortasında beş ila on dakikalık bir mola verilir. Enerjinizi
yüksek tutmak için granola çubukları, fındık, badem, ceviz veya kuru meyveler
gibi sağlıklı atıştırmalıklar taşıyın. Çikolatadan veya tatlı ikramlardan
kaçının; çünkü yüksek enerjiyi sınavınız sırasında bir enerji çökmesi
izleyebilir!
9-) Yeterince uyuyun: Birçok öğrenci,
halihazırda tükenmiş beyinlerine biraz daha fazla bilgi gireceğini umarak gece
geç saatlerde çalışmaktadırlar. Bunun yerine, sınavdan önceki gece, akşamın
erken saatlerinde çalışmayı bırakın. Bundan sonra yapılması gereken, sakin olup
akşam yemeğini yemek, ertesi gün için kıyafetlerini hazırlamak, çantanızı toplamak,
duş almak, birkaç alarm ayarlamak ve erken yatmaktır. Sınav gününde en iyi
performansı gösterebilmek için sadece sağlıklı beslenmeye değil, aynı zamanda
yeterli ve dinlendirici bir uykudan gelen enerjiye de ihtiyaç vardır.
10-) Egzersiz yapın: Unutmayın; ne yerseniz
performansınız odur. Sınav süresi öğün atlamanın veya abur cubur yemenin zamanı
değildir. Yeterince dinlenin, fiziksel ve zihinsel sağlığınıza dikkat edin.
Sınavlar için kendinizin en iyi versiyonu olmalısınız. Bu yüzden doğru yiyin,
egzersiz yapın ve çalışın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder